O SIEWNIKACH ZBOŻOWYCH, PUNKTOWYCH I SPECJALNYCH
Podział siewników na rodzaje i typy
Bardzo często widzimy siewniki pracujące na polach. Są to maszyny rolnicze różnego typu, o różnej konstrukcji, przeznaczone do wysiewu nasion, ziaren roślin (zbóż, traw, kukurydzy, buraków, międzyplonów, itp.), o różnych szerokościach roboczych i zastosowanych rozwiązaniach, które są przeznaczone do rodzaju uprawy gleby i sposobu samego siewu. Można dokonać różnych podziałów siewników polowych. Niniejsza strona jest propozycją przedstawiającą różne typy siewników, ich zastosowanie, różne konfiguracje i przeznaczenie.
Za wynalazcę siewnika uważa się Anglika Jethro Tull, który uważany jest także za twórcę pierwszych pielników, by usunąć chwasty z pola. Pierwsze siewniki z 1701 roku posiadały lej na nasiona, pełniący rolę zbiornika, z przodu maszyny znajdował się element przypominający pług tworzący bruzdę do wysiewu. Natomiast z tyłu siewnika był zamontowany element przykrywający bruzdę.
Warto zauważyć, że wynalazek powstał jako odpowiedź na potrzebę, by nie marnować wysiewanego ziarna. Do tej pory ziarna były wysiewane ręcznie, rzutowo na glebę i bardzo duża ich ilość po prostu nie miała szansy zakiełkować.
Siewniki można podzielić ze względu na sposób umieszczania materiału siewnego: w glebie lub na powierzchni gleby. W ten sposób możemy podzielić siewniki na: siewniki rzędowe (z wysiewem do gleby), które posiadają redlice wysiewające (stopkowe lub talerzowe) oraz na siewniki rzutowe, które jak już sama nazwa na to wskazuje, wysiewają materiał siewny rzutowo, czyli na powierzchnię gleby. Takie siewniki mają często zastosowanie w siewie międzyplonów i poplonów, trawy, nawozów granulowanych.
Siewniki zbożowe, choć nie tylko, bo mogą siać nie tylko zboża
Siewniki rzędowe można podzielić na siewniki zbożowe (uniwersalne, przede wszystkim do zbóż, drobnonasiennych typu rzepak, grubonasiennych typu groch, bobik, itp.) oraz siewniki punktowe (np. do kukurydzy, buraków, fasoli, rzepaku wysiewanego punktowo, warzyw, itp.).
Siewniki zbożowe natomiast można podzielić na siewniki zawieszane (siewniki pracujące solo, zawieszane bezpośrednio na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika lub na agregacie uprawowym za pomocą hydropaka - sprzęgu hydraulicznego) i na siewniki nabudowane (siewniki, które mogą pracować wyłącznie na przystosowanym agregacie uprawowym biernym lub aktywnym, typu brona wirnikowa).
Jak zbudowany jest przykładowy siewnik zbożowy zawieszany, z mechanicznym napędem aparatów rozdzielających ziarno? Posłużymy się przykładem bardzo popularnego w Polsce siewnika zbożowego POZNANIAK. Siewnik jest zbudowany na ramie, posiada zbiornik zasypowy na ziarno, elementem rozdzielającym i dawkującym ziarno są aparaty kołeczkowe oraz przekładnia bezstopniowa, na której ustawia się dawkę wysiewu i na którą napęd jest przenoszony z koła jezdnego siewnika. Ze zbiornika podzielone ziarno trafia do rurek prowadzących, które doprowadzają materiał siewny do redlic stopkowych lub talerzowych w zależności od wersji siewnika. Regulacja na ramie siewnika umożliwia ustawienie głębokości roboczej. Równie popularnym modelem jest także siewnik zbożowy POLONEZ.
W przypadku siewnika nabudowanego mechanicznego, zasada działania jest bardzo podobna. Różnicą natomiast jest fakt, że w trakcie jednego przejazdu następuje uprawa gleby oraz zasiew. Przykładowy siewnik zbożowy nabudowany na bronie wirnikowej można zobaczyć poniżej. Siewnik jest wyposażony w redlice talerzowe, kółka ugniatające (bardzo przydatne w siewie rzepaku) i tylny zagarniacz oraz w znaczniki przedwschodowe.
Fotografia powyżej: siewnik zbożowy Sulky nabudowany na bronie wirnikowej, dzięki czemu powstał zestaw uprawowo-siewny (agregat uprawowo-siewny)
Siewniki zbożowe można oczywiście podzielić na mechaniczne i pneumatyczne. Siewniki zbożowe pneumatyczne charakteryzują się większą pojemnością zbiornika głównego oraz zastosowaniem centralnego dozownika lub dozowników. Producenci coraz częściej proponują siewniki z dozownikiem napędzanym elektrycznie oraz siewniki z dzielonymi zbiornikami (np. z osobną komorą na materiał siewny i osobną komorą na nawóz granulowany lub inny materiał siewny do tworzenia mieszanej siewnych (np. możliwy staje się wysiew rzepaku i bobiku jedną maszyną).
Powyżej: fotografia z przykładem siewnika pneumatycznego Sulky PROGRESS P, wyposażonego w 3 zbiorniki. Jednoczesny wysiew głównej uprawy z jedną lub kilkoma innymi odmianami lub gatunkami jest sposobem na ograniczenie liczby przejazdów na polu i zwiększenie zysków. Siewnik z 3 zbiornikami: w 2 komorach zbiornika centralnego można umieścić na przykład 2 odmiany głównej uprawy a najmniejszy zbiornik wykorzystać do wysiewania mikrogranulatu.
Różne techniki i technologie siewu są dostępne
- siewniki do siewu tradycyjnego (klasycznego), czyli na polu uprawionym (po orce, po agregacie, po bronie wirnikowej, itp.),
Przykład siewnika zbożowego tradycyjnego, zawieszanego: siewnik zbożowy Arbos Grano Mek 3m, z redlicami talerzowymi.
- siewniki do siewu klasycznego wraz z uprawą (w zestawie uprawowo-siewnym z maszyną uprawową), mechaniczne lub pneumatyczne,
Przykład siewnika w aktywnym zestawie uprawowo-siewnym:
siewnik Arbos MSD 2.0 Combi E z redlicami talerzowymi, nabudowany na bronie wirnikowej Arbos MK180.
- siewniki do siewu bezorkowego uproszczonego (siewnik wyposażony najczęściej w talerze uprawiające glebę na całej szerokości maszyny przed zasiewem),
Przykład siewnika do siewu uproszczonego: pneumatyczny siewnik przyczepiany półzawieszany SKY Maxidrill.
Z przodu maszyny część przygotowująca glebę pod zasiew, wał ugniatający, a z tyłu maszyny sekcje wysiewające.
- siewniki do siewu bezorkowego do samego siewu pasowego (bez uprawy w jednym przejeździe), uprawa gleby może mieć miejsce wcześniej,
Przykład: siewnik do siewu pasowego: Arbos Direkta UST
- siewniki do siewu bezorkowego uproszczonego wraz z uprawą strip-till oraz siewem pasowym w jednym przejeździe,
Przykładami takiego siewu z głęboką uprawą strip-till mogą być maszyny Mzuri lub Czajkowski. Różne modele i szerokości robocze są dostępne.
- siewniki do siewu bezorkowego bezpośredniego (bez żadnej uprawy gleby przed przejazdem siewnika),
Przykładem siewnika bezorkowego może być SKY EasyDrill. Sekcje wysiewające o dużym docisku, nawet do 250 kg na sekcję umożliwiają siew bezpośredni.
Na fotografii pokazano siew bezpośredni w międzyplon.
Jako uzupełnienie kategorii siewników można potraktować siewniki do poplonów. Ciekawym siewnikiem do poplonów jest model Unia ETA. Są to siewniki pneumatyczne do poplonów o pojemności zbiornika 200, 300 lub 500 litrów. Wałek wysiewający zasilany jest przez 12 V silnik elektryczny. Regulacja odbywa się przy pomocy sterownika, z kabiny operatora. Istnieje możliwość zsynchronizowania prędkości jazdy ciągnika z prędkością wałka wysiewającego, co zapewnia precyzyjne dawkowanie niezależnie od zmian prędkości jazdy zestawu.
Siewniki z szerokim rozstawem między rzędami do upraw rzędowych (do kukurydzy, słonecznika, rzepaku, fasoli, warzyw, itd.)
Pośród siewników należy oczywiście wyróżnić kategorię precyzyjnych siewników punktowych. Siewniki punktowe (siewniki precyzyjne) można podzielić ze względu na podział i dystrybucję ziarna. W ten sposób uzyskamy podział na siewniki punktowe mechaniczne (najczęściej stosowane do punktowego wysiewu buraka otoczkowanego, rzepaku otoczkowanego i cykorii) oraz siewniki punktowe pneumatyczne (podciśnieniowe lub nadciśnieniowe), które są bardziej uniwersalne i służą do wysiewu upraw rzędowych, takich jak kukurydza, słonecznik, burak cukrowy, fasola, soja, rzepak, sorgo, groch, bobik. Pośród siewników punktowych ważną kategorią są również precyzyjne siewniki do wysiewu warzyw.
Siewniki punktowe mechaniczne są najczęściej wyposażone w sekcje wysiewające stopkowe, które opcjonalnie mogą być wyposażone w przednie kroje talerzowe.
Powyżej przykład siewnika punktowego pneumatycznego, podciśnieniowego: Monosem NG PLUS M (sekcje wysiewające z amortyzacją Monoshox). Na fotografii poniżej siewnik 8-rzędowy, na ramie TFC typu pływającego dla lepszego kopiowania ukształtowania powierzchni gleby, wyposażony w podsiewacz nawozów centralny o pojemności 1500 litrów oraz w aplikator do mikrogranulatów Microsem. Siewnik przygotowany do wysiewu kukurydzy, rozstaw między rzędami wynosi 75 cm.
Siewniki punktowe pneumatyczne posiadają wiele ciekawych rozwiązań. Sercem siewnika punktowego jest aparat rozdzielający ziarno. Ustawienie siewnika punktowego Monosem jest łatwe. Dużą rolę odgrywa tutaj instalacja pneumatyczna. Z jednej strony podciśnienie przysysa ziarno do otworów tarczy wysiewającej (np. w siewnikach punktowych Monosem, Gaspardo, Arbos, Matermacc), a z drugiej strony zapewnia również transport podzielonego ziarna do gleby (np. w siewnikach punktowych Vaderstad). Na siewnikach punktowych oprócz mechanicznych rozwiązań znajdziemy wiele nowatorskich propozycji. Wśród nich jest komunikacja ISOBUS, napęd elektryczny aparatów rozdzielających ziarno, aplikacje rolnictwa precyzyjnego, jak obsługa sekcji Section Control czy nawet zmienne dawkowanie wykorzystujące mapy aplikacyjne.
Fotografia powyżej: przykład precyzyjnego siewnika punktowego do wysiewu warzyw: Monosem MS – do wysiewu takich warzyw jak cebula, marchew, pietruszka, pasternak, buraczek czerwony, itd. Wiele konfiguracji jest możliwych a sam siew jest możliwy na płaskim gruncie, na zagonach czy na redlinach.
Siewniki z komputerem, z ISOBUS i dostępem do rolnictwa precyzyjnego
Pierwsze produkowane siewniki opierały się na zasadzie zamontowania układu dozującego, najczęściej napędzanego przez koło maszyny, który napędzał część rozdzielającą ziarno. Dzięki odpowiednim przełożeniom łańcucha na kołach zębatych a w późniejszych wersjach dzięki zastosowaniu przekładni mechanicznych, bezstopniowych, krzywkowych, itp. uzyskano wydatek proporcjonalny do prędkości roboczej.
Współczesne siewniki (siewniki zbożowe) oczywiście są dostępne w wersjach z przekładnią dawkującą, ale coraz częściej rolnicy inwestują w siewniki z dozownikami napędzanymi elektrycznie (mających zastosowanie na przykład w pneumatycznych siewnikach zbożowych) lub z aparatami rozdzielającymi ziarno (w przypadku siewników punktowych). Elektryczny napęd dozownika i możliwość zastosowania dwóch a nawet więcej dozowników na siewniku umożliwia zastosowanie na maszynie kilku zbiorników, w których będą się znajdowały różne materiały siewne.
W przypadku siewników punktowych od jakiegoś czasu dostępne są również podsiewacze nawozów i aplikatory do mikrogranulatów napędzane elektrycznie. Jednym z takich przykładów jest nowoczesny siewnik punktowy Monosem ValoTerra, z architekturą 56 V, praktycznie w całości elektryczny siewnik, ultra dokładny i zaawansowany technologicznie, który może być kontrolowany za pomocą chmury internetowej i regulowany z aplikacji na urządzenia przenośne oraz diagnozowany przez technika z biura, zdalnie, bez konieczności przyjeżdżania na pole.